สาระน่ารู้
แคทนิป หรือกัญชาแมว เป็นยาเสพติดของแมวจริงหรือไม่ มาไขข้อสงสัยกัน
ก.ค.
คุณจะสามารถบอกได้ทันทีว่า แมวของคุณ ได้รับกลิ่นของแคทนิปเข้าไป เนื่องจากเด็กๆ จะแสดงอาการต่างๆ ได้แก่ เลียปาก ดม ครางในลำคอ และสั่นหัวนั่นเอง ซึ่งอาการต่างๆ เหล่านี้จะหายไปเมื่อผ่านไปประมาณสิบนาที อาการที่แมวแสดงออกมา มักทำให้เกิดความตลกขบขันให้กับเจ้าของเป็นอย่างมาก แต่ในบางท่านอาจมีคำถามว่า ตกลงแล้วแคทนิป หรือที่คนไทยอาจรู้จักในชื่อกัญชาแมว มันเป็นยาเสพติดเหมือนของคน หรือไม่ มันจะทำให้เกิดอาการเหมือนติดยารึเปล่า แล้วมันจะมีอันตรายต่อน้องแมวของเรามั้ยนะ บทความนี้จะมาอธิบาย และไขความสงสัยให้กระจ่างเองค่ะ
แคทนิปคืออะไร และมันออกฤทธิ์อย่างไร
Nepeta cataria หรือที่เรารู้จักกันในชื่อแคทนิป หรือที่คนไทยบางคนอาจคุ้นหูว่า กัญชาแมว คือพืชที่อยู่ในตระกูลเดียวกับพืชตระกูลมิ้นท์ แคทนิปจะมีลักษณะเป็นพืชใบเขียว ใบมีขอบหยัก และให้ดอกสีออกขาวจนถึงม่วงอ่อน ตอนปลายฤดูใบไม้ผลิ มีสารชื่อ nepetalactone สะสมอยู่ในก้าน และใบ สารชนิดนี้เป็นน้ำมันหอมระเหยชนิดหนึ่ง ซึ่งเป็นตัวการทำให้น้องแมวแสดงพฤติกรรมแปลกๆ ชวนขบขันออกมานั่นเองค่ะ
การที่จะแสดงพฤติกรรมแปลกๆ ออกมาได้ เกิดจากการที่แมวได้ดมกลิ่นจากแคทนิป เนื่องจากแมวมีประสาทสัมผัสที่ดีกว่ามนุษย์ โดยเฉพาะในด้านการดมกลิ่น ซึ่งแมวจะมีต่อมพิเศษ ที่เป็นอวัยวะที่พัฒนาขึ้นมาให้สามารถดมกลิ่นได้ดีขึ้น เรียกว่าต่อม vomeronasal อยู่บริเวณเพดานปาก ต่อมนี้จะเป็นตัวพากลิ่นไปจากต่อมที่ปาก ไปสมองส่วนไฮโปทาลามัส nepetalactone จะเลียนแบบกลิ่นฟีโรโมนเพศของแมว ซึ่งอาจทำให้แมวเพศเมียบางตัวรู้สึกเป็นสัตว์ แล้วแสดงพฤติกรรมต่างๆ เหมือนตัวเองเป็นสัดออกมา (แมวเพศผู้ก็จะแสดงออกในลักษณะเดียวกัน)
แคทนิปทำให้เกิดการเสพติด หรือไม่
หลังจากที่แมวได้กลิ่นแคทนิป จะสังเกตได้ชัดเจนว่า พวกเค้าจะรู้สึกมีความสุขออกมา ซึ่งคล้ายอาการเมายา แต่การเมาแคทนิปแตกต่างกันโดยสิ้นเชิงกับการเมายาในคน แล้วทำให้เกิดการเสพติด แคทนิปแค่มีผลให้แมวสามารถรับรู้ถึงสิ่งรอบตัวได้มากขึ้น มีความสุขมากขึ้นกับสิ่งต่างๆ อีกทั้งฤของมันก็มีผลในระยะเวลาสั้นๆ และไม่ทำให้เกิดอาการเสพติดแน่นอน ซึ่งระยะเวลาในการออกฤทธิ์มักเฉลี่ยอยู่ที่ประมาณสิบนาที แต่อาจมีบางตัวที่แสดงอาการได้ถึงสามสิบนาที ดังนั้น คุณเจ้าของสามารถมั่นใจได้ว่าแคทนิปไม่ใช่สารเสพติด หรือสิ่งที่ทำให้เกิดอันตรายแก่น้องแมวแน่นอนค่ะ
ไม่ใช่แมวทุกตัวที่จะตอบสนองต่อแคทนิป
แคทนิปให้ผลได้หลากหลายในแมวแต่ละตัว ซึ่งแมวบางตัวก็ไม่ตอบสนองต่อแคทนิปก็มี บางตัวเมื่อได้แคทนิปก็อาจทำให้มีพฤติกรรมก้าวร้าวมากขึ้น ซึ่งเมื่อเกิดเหตุการณ์นี้ คุณควรแยกน้องแมวตัวดังกล่าวออกจากแคทนิป และแมวตัวอื่นสักครู่หนึ่ง เพื่อความปลอดภัย มีการศึกษาพบว่า
การตอบสนองต่อแคทนิป สามารถถ่ายทอดทางพันธุกรรมได้ คือถ้าพ่อแม่สามารถตอบสนองต่อแคทนิปได้ ลูกๆ ที่เกิดมา ก็สามารถตอบสนองต่อแคทนิปได้เช่นกัน อย่างไรก็ตาม ลูกแมวจะแสดงอาการตอบสนองเมื่ออายุประมาณหกเดือนถึงหนึ่งปี เนื่องจากแมวอายุน้อย อาจจะยังไม่มีพัฒนาการด้านการดมกลิ่นได้มากพอเท่าแมวที่โตแล้วนั่นเอง
ประโยชน์ของแคทนิป
ผู้เชี่ยวชาญด้านพฤติกรรมแมว แนะนำให้ใช้อคทนิป เพื่อลดความเครียดให้กับน้องแมว อาทิ ขณะเดินทาง มีแมวตัวใหม่เข้ามาในบ้าน ย้ายบ้าน เป็นต้น แคทนิปถือเป็นของเล่นที่ได้จากธรรมชาติ ซึ่งไม่ส่งผลอันตรายให้แก่ตัวน้องแมว อีกทั้งยังเป็นการกระตุ้นพฤติกรรมการดมกลิ่นได้ดีอีกด้วย มีการรายงานว่าแคนทิปมีฤทธิ์ช่วยบรรเทาปวด และเมื่อน้องแมวกินเข้าไป ก็ยังมีประโยชน์ต่อระบบทางเดินอาหารอีกด้วย เนื่องจากในคนบางครั้ง สามารถใช้แคทนิปแก้ไขอาการท้องเสียได้นั่นเองค่ะ
รูปแบบของแคทนิป
แคทนิปแบบสดๆ ย่อมมีประสิทธิภาพดีกว่าแบบแห้ง แต่แบบสดจะสามารถเก็บได้ระยะเวลาสั้นกว่า อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบันมีการผลิตแคทนิปออกมาในหลากหลายรูปแบบ ทั้งแบบผง แบบสเปรย์ แบบโรลออน อีกทั้งมีการผลิตของเล่นที่สามารถใส่แคทนิปลงไปในของเล่น เพื่อดึงดูดน้องแมว และเพิ่มความสุขในการเล่นให้แก่พวกเค้าอีกด้วย ผลิตภัณฑ์เหล่านี้ จึงเป็นทางเลือกที่สะดวกสบายต่อคุณพ่อคุณแม่ ที่ไม่สามารถหาแคทนิปมาปลูกเองได้นั่นเองค่ะ
เครดิต: petmd.com